การจัดการปัญหาน้ำเสียห้วยตองแวด
ปัญหาเรื่องน้ำในลำห้วยตองแวดส่งกลิ่นรบกวนสัตว์น้ำไม่สามารถมีชิวิตอยู่ได้ ชาวบ้านส่วนใหญ่ตัดสินด้วยความรู้สึกว่ามหาวิทยาลัยอุบลราชธานีเป็นต้นเหตุสำคัญที่ปล่อยน้ำเสียลงสู่ห้วยตองแวด เพราะน้ำที่ปล่อยออกจากมหาวิทยาลัยมีสีดำและขุ่น แต่ผลการวิจัยทำให้ชาวบ้านพบว่าสาเหตุที่แท้จริงมาจากการไม่มีระบบบำบัดน้ำทิ้งและมีการเชื่อมท่อระบายลงห้วยโดยตรง น้ำเสียมาจากทุกภาคส่วนที่อยู่โดยรอบบริเวณมหาวิทยาลัย การแก้ปัญหาคือต้องจัดการให้มีระบบบำบัดน้ำทิ้งก่อนปล่อยลงสู่ลำห้วย โดยต้องการความร่วมมือของทุกฝ่าย มีผู้บริหารมหาวิทยาลัยเป็นแกนกลางประสานผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งผู้ประกอบการหอพักและสถานประกอบการเอกชนอื่นๆ ผู้บริหารเทศบาลตำบลเมืองศรีไค ผู้บริหารขององค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์ใหญ่ ผู้นำชุมชน สร้างเวทีพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกัน ได้มาตรการแก้ไขและป้องกันปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม ได้รับความร่วมมือร่วมใจจากทุกหน่วยงานทั้งภาครัฐ เอกชน และ อปท. ส่งผลให้สามารถแก้ปัญหาและพัฒนาพื้นที่ได้
ลำห้วยตองแวด แหล่งน้ำธรรมชาติไหลผ่านหลายหมู่บ้านและหลายตำบลของอำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี ชุมชนได้อาศัยใช้ประโยชน์อย่างหลากหลายทั้งเป็นแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรการประมง เลี้ยงสัตว์ มีความอุดมสมบูรณ์ของชุมชนมาตั้งแต่อดีต ปัจจุบันความอุดมสมบูรณ์ของลำห้วยเริ่มเปลี่ยนไปเมื่อชุมชนขยายตัว มีประชากรเพิ่มมากขึ้นประกอบกับมีการก่อตั้งมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีซึ่งเป็นปัจจัยเร่งต่อการเปลี่ยนแปลงของลำห้วยตองแวด เพราะน้ำเสียทั้งจากหอพัก ร้ายซักรีด ร้านอาหาร ร้านล้างรถ ร้านซ่อมรถ ไหลลงสู่ผิวดินและลำห้วยตองแวดโดยไม่ผ่านการบำบัด โครงการวิจัย รูปแบบการฟื้นฟูและอนุรักษ์ห้วยตองแวด บ้านโพธิ์ตก ต.โพธิ์ใหญ่ อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี มีอาจารย์กิ่งกาญจน์ สำนวนเย็น คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เป็นหัวหน้าโครงการ มีเป้าหมายเพื่อศึกษาหารูปแบบในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ห้วยตองแวดอย่างมีส่วนร่วมของชุมชน
ผลการวิจัยได้ข้อมูลบริบทชุมชน ลักษณะการใช้ประโยชน์และระบบนิเวศน์ของห้วยตองแวดตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ปัจจัยและผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศและคุณภาพน้ำในลำห้วยตองแวด และสาเหตุของปัญหา ทำให้พบว่าสถานประกอบการเอกชนและเทศบาลที่อยู่บริเวณข้างรั้วของมหาวิทยาลัย มีการเชื่อมท่อระบายน้ำท้องถิ่นเข้ากับคลองระบายน้ำของมหาวิทยาลัยก่อนไหลลงสู่ห้วยตองแวด การตรวจค่าความเป็นกรด-ด่างของน้ำพบว่ามีค่าเป็นกรด
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาที่ตั้งอยู่ในชุมชนและได้รับการยอมรับจากทุกฝ่าย ได้เข้ามามรบทบาทสำคัญในการตรวจสอบและแก้ไขปัญหาตามที่งานวิจัยค้นพบ ประสานพูดคุยและลงพื้นที เพื่อดูสภาพปัญหาตั้งแต่จุดเชื่อมท่อระบายน้ำทิ้งของเอกชน และเทศบาลเข้ากับคลองระบายน้ำของมหาวิทยาลัย จุดปล่อยน้ำของมหาวิทยาลัยสู่ลำห้วยและลำห้วยตองแวด พบแนวทางการแก้ไขปัญหาและรับเป็นแกนกลางในการประสานผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยเฉพาะผู้ประกอบการหอพักและสถานประกอบการเอกชนอื่นๆ ผู้บริหารส่วนตำบลโพธิ์ใหญ่ ผู้นำชุมชนและผู้เกี่ยวข้องอื่นๆ ให้เข้ามาร่วมเวทีพูดคุย ปรึกษาหารือและระดมความคิดเห็นเพื่อหามาตรการแก้ไข ทำให้สามารถจัดกรแก้ไขปัญหาของห้วยตองแวดได้
|